Helena van Tongeren, dochter van pianiste/celliste Henny van Tongeren en vioolbouwer Eduard van Tongeren, kreeg haar eerste vioollessen op 10 jarige leeftijd. Deze lessen volgde zij bij Ingrid de Vries enkele jaren later kreeg zij daarnaast ook altvioollessen van Gert-Jan Leuverink. Zij was bij verschillende orkesten aanvoerder altviool, waaronder het Jeugd Orkest Nederland.

​

Zij studeerde vanaf 1994 bij Jürgen Kussmaul aan het Sweelinck Conservatorium Amsterdam. Na haar examen Docerend Musicus in mei 1998 werd zij toegelaten tot de tweede fase-opleiding met specialisatie kamermuziek, die zij in 2000 afsloot.

​

Van 1997-2009 was zij de altiste van het van Dingstee Kwartet, zo af en toe speelt zij nog steeds als "invaller"bij grotereproducties met veel plezier met de van Dingstee's samen. Met dit strijkkwartet maakte zij vele tournee’s door Europa en de Verenigde Staten. Het kwartet kreeg masterclasses bij leden van diverse gerenommeerde strijkkwartetten. Zo werkte het Van Dingstee Kwartet onder anderen met Norbert Brainin en Siegmund Nissel (Amadeus Kwartet), Günter Pichler (Alban Berg Kwartet), Sandor Devich en Laszlo Mezö (Bartók Kwartet).Van 2001 tot 2003 volgde het Van Dingstee Kwartet de deeltijdopleiding van de Nederlandse Strijkkwartet Academie in Amsterdam. In 2004 won het kwartet de Ondine Records prijs bij het Internationaal Kamermuziek Concours van Kuhmo in Finland, de eerste prijs (Thomastik-Infeld Prijs) bij het Strijkkwartet Concours van het Internationaal Zomerfestival Praag-Wenen-Boedapest in Oostenrijk in 2002 en de tweede prijs en de Bärenreiterprijs bij het Internationaal Kamermuziek Concours Charles Hennen in 2001. In de pers werd het kwartet onder andere geprezen om zijn klankvorming, vloeiende samenspel, gedrevenheid en temperament.

​

In 1998 richtte zij samen met haar studiegenoten, Celeste Zewald en Daniël Kramer het Lucebert-Trio op en is sinds 2004 de altiste van het Nederlands Baryton Trio. Met deze ensembles geeft zij naast concerten in Nederland en buitenland, ook masterclasses en is veelvuldig te beluisteren op radio en tv.

​

Naast haar liefde voor de kamermuziek heeft Helena een bloeiende lespraktijk en om haar jonge altvioolleerlingen nog meer over het samenspel te leren richtte zij samen met viooldocente Christiane het Divertimento Jeugdstrijkorkest en Jong Divertimento op waarmee zij sinds 2004 behalve concerten in Nederland ook buitenlandse concert-tournee’s maakt. September 2020 richtte Helena de kleinschalige Muziekschool Haarlem Zuid-West op en sinds september 2022 heeft zij de gehele artistieke leiding van Stichting Divertimento op zich genomen. Een organisatie waar meer dan 100 kinderen per seizoen meespelen in verschillende samenspeelprojecten.

 

Helena van Tongeren bespeelt een Max Möller I (Amsterdam, 1948) altviool.